KIẾN TẠO NHÀ Ở XÃ HỘI - PHÁT KIẾN TỪ HỘI THẢO “DWELLING IN TRANSITION: RE-IMAGINING AFFORDABLE AND SOCIAL HOUSING, ACROSS SCALES AND SYSTEMS”

Hội thảo “Dwelling in Transition: Re-imagining Affordable and Social Housing, Across Scales and Systems”, thuộc chuỗi Nghiên cứu 2025: Urban Beyond Urban – Housing Futures, đã mang đến góc nhìn đa dạng từ việc phản ánh về nhà ở xã hội và giá cả phải chăng. Sự kiện quy tụ các diễn giả đến từ Việt Nam, Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore, Guatemala, Mexico, Na Uy, Áo và Ireland, đồng thời thể hiện tinh thần hợp tác giữa các tổ chức như Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH), Đại học Handong Global, Đại học Thammasat và Đại học Công nghệ và Thiết kế Singapore (SUTD).

Hình: Poster sự kiện "Dwelling In Transition: Re-Imagining Affordable And Social Housing Across Scales And Systems"

Làm thế nào để đáp ứng nhu cầu nhà ở cấp bách trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, khủng hoảng kinh tế, và những biến động xã hội toàn cầu? Đây là một trong những câu hỏi trọng tâm đang được giới chuyên gia lĩnh vực thiết kế đô thị, nhà hoạch định chính sách và cộng đồng học thuật có liên quan quan tâm hàng đầu hiện nay.

Tại TP.HCM, nơi chỉ dưới 10% nguồn cung nhà ở phục vụ các nhóm thu nhập trung bình và thấp (UN-Habitat, 2020; World Bank, 2023), câu hỏi này càng trở nên bức thiết khi giá căn hộ đạt mức cao kỷ lục (X Post, 2025) và các cuộc xung đột, như tại Ukraine, làm gia tăng nhu cầu nhà ở tới 79% ở những khu vực bị ảnh hưởng (Visit Ukraine, 2025). Giá nhà ở toàn cầu cũng tăng mạnh, với mức tăng trung bình 1.3% tại Mỹ trong năm 2025 (CNBC, 2025) làm sâu sắc thêm khủng hoảng khả năng chi trả. 

Đón đầu thách thức này, hội thảo “Dwelling in Transition: Re-imagining Affordable and Social Housing, Across Scales and Systems”, thuộc chuỗi Nghiên cứu 2025: Urban Beyond Urban – Housing Futures, đánh dấu hướng đi cấp thiết do ThS. KTS. Hoàng Lê Nam Hải, chuyên gia với hơn một thập kỷ kinh nghiệm thiết kế kiến trúc và đô thị bền vững tại châu Âu và Việt Nam, chủ trì. Sự kiện đặt nền móng lý luận vững chắc, mang đến những góc nhìn đa chiều từ học thuật đến thực tiễn nhằm kiến tạo tương lai nhà ở xã hội và giá cả phải chăng.

Hình: ThS. Hoàng Lê Nam Hải phát biểu

Chuỗi nghiên cứu Nhà ở Tương Lai – Housing Futures kỳ vọng sẽ tiếp tục với các hoạt động như trại hè (summer camp),  các chuyến thăm thực địa (site visits) và hội nghị nghiên cứu (research conference). Chuỗi hoạt động này thể hiện sự hợp tác chặt chẽ giữa Viện Đô thị Thông minh và Quản lý (ISCM) – Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH), Đại học Handong Global, Đại học Thammasat, và Đại học Công nghệ và Thiết kế Singapore (SUTD). Hội thảo đã quy tụ các diễn giả từ Việt Nam, Thái Lan, Singapore, Guatemala, và Mexico, tạo nên một diễn đàn quốc tế sôi nổi, nơi các ý tưởng đột phá được chia sẻ và tranh luận.

Tính Cấp thiết của Nhu cầu Nhà ở

Khủng hoảng nhà ở toàn cầu không chỉ xuất phát từ đô thị hóa mà còn từ những biến động xã hội và kinh tế. Theo báo cáo của Visit Ukraine (2025), tại khu vực đông Ukraine như Kharkiv, nhu cầu nhà ở tăng 79% trong bối cảnh chiến tranh, trong khi nguồn cung giảm đáng kể do bất ổn (Visit Ukraine, 2025). Sự thiếu hụt nhà ở giá cả phải chăng vẫn tiếp diễn, với ước tính thiếu hụt 4.5 triệu căn nhà tại Mỹ (Zillow, 2025). 

Dự báo đến năm 2030, nhu cầu nhà ở sẽ tiếp tục tăng do thay đổi nhân khẩu học, như sự gia tăng hộ gia đình độc thân và giảm tỷ lệ sinh, đặc biệt tại các đô thị như TP.HCM (U.S. News, 2025). Giá nhà tăng nhanh, như ghi nhận tại Mỹ với giá nhà tăng 60% từ năm 2019 (Washington Post, 2025), càng làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nhà ở giá cả phải chăng, đòi hỏi các giải pháp sáng tạo và chính sách hỗ trợ mạnh mẽ. Với mục tiêu đầy tham vọng xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội, TP.HCM đang đối mặt với bài toán cấp thiết về khả năng chi trả và quản trị đô thị.

Để trả lời câu hỏi làm thế nào để kiến tạo một hệ thống nhà ở xã hội bền vững và phù hợp với bối cảnh địa phương, hội thảo đã mang đến những bài thuyết trình tiên phong, kết hợp lý thuyết với thực tiễn và so sánh các chính sách nhà ở từ các quốc gia khác nhau để làm sáng tỏ các giải pháp khả thi:

- ThS. Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Thông tin và Đào tạo Kinh tế và Quản trị Doanh nghiệp (CIT), HIDS, khám phá cách ứng dụng công nghệ số và mô hình xã hội hóa để mở rộng nguồn cung nhà ở xã hội tại TP.HCM. Bài trình bày đề xuất các giải pháp quản lý và phân phối sáng tạo, mang tính tích hợp, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách của thành phố.

- TS. Claudia Mondragón và Bà Daniela Hurtarte, chuyên gia quy hoạch đô thị từ Urban Lab MX của UN-Habitat, chia sẻ góc nhìn toàn cầu về phát triển nhà ở bền vững. Thông qua các dự án thực tiễn quốc tế, bài trình bày nhấn mạnh vai trò của hợp tác đa bên trong việc giải quyết khủng hoảng nhà ở.

- TS. Harvey Neo, Giám đốc chương trình Thạc sĩ Khoa học, Chính sách và Quy hoạch Đô thị tại SUTD, phân tích sự thương mại hóa nhà ở tại Singapore và Trung Quốc. Bài trình bày nêu bật các thách thức về khả năng chi trả và đề xuất các giải pháp quản trị để kiểm soát khủng hoảng nhà ở.

- Bà Nguyễn Trình Thiên Kim, nghiên cứu sinh Thạc sĩ chuyên ngành Nghiên cứu Bình đẳng tại Đại học University College Dublin, khám phá mối liên hệ giữa thiếu nhà ở giá cả phải chăng và sự suy giảm tỷ lệ sinh tại TP.HCM. Bài thuyết trình đưa ra các khuyến nghị chính sách, tham chiếu từ kinh nghiệm của Ireland, để hỗ trợ các gia đình trẻ.

- Bà Eva Campos, Giám đốc Điều hành Cơ quan Phát triển Nhà ở và Đô thị Thủ đô Guatemala, giới thiệu mô hình hợp tác công-tư tại Guatemala City. Bài trình bày minh họa cách các chính sách đô thị và đầu tư tư nhân đặc thù có thể tạo cơ hội nhà ở cho cộng đồng thu nhập thấp.

- LL.M. Lê Xuân Hoàng và Hồ Hồng Nhung, giảng viên Đại học Quốc tế Sài Gòn, phân tích các chính sách pháp lý về nhà ở xã hội tại Na Uy, Áo, và Hàn Quốc. Bài thuyết trình rút ra những bài học kinh nghiệm để nâng cấp hệ thống nhà ở xã hội tại Việt

Cùng các bài trình bày khác như nghiên cứu về bất an nhà ở cho sinh viên tại TP.HCM hay hướng dẫn thiết kế cho chuyển đổi làng đô thị, bài nghiên cứu đã làm phong phú thêm cho diễn đàn với những góc nhìn thực tiễn và lý thuyết, từ các giải pháp xây dựng cụ thể đến các khung pháp lý, tham chiếu từ chính sách nhà ở tại Hàn Quốc và Ireland.

Hình: Các diễn giả thay phiên trình bày các nghiên cứu

Sự kiện quy tụ các diễn giả đa dạng, từ các chuyên gia quy hoạch đô thị, học giả, đến lãnh đạo doanh nghiệp. Ông David Ching, Giám đốc Điều hành David Ching & Partners/Janus Capital, mang đến kinh nghiệm thực tiễn từ lĩnh vực đầu tư. Ông Phạm Quốc Hào và Bà Nguyễn Ngọc Tâm, chuyên ngành Luật Quốc tế từ Học viện Ngoại giao Việt Nam, cung cấp những phân tích pháp lý sắc bén. Ông Lê Phúc Toàn, nghiên cứu sinh Tiến sĩ tại Đại học Thammasat, và Bà Huỳnh Phạm Thanh Thảo, chuyên ngành Kinh doanh Quốc tế tại UEH, đại diện cho thế hệ nghiên cứu trẻ với những góc nhìn mới mẻ.

Sự giao thoa giữa các quan điểm từ châu Á, châu Âu, và châu Mỹ Latinh, kết hợp với chuyên môn đa dạng của các diễn giả đã tạo nên một diễn đàn đầy cảm hứng. Những nghiên cứu không chỉ phác họa các thách thức nhà ở toàn cầu mà còn đề xuất các giải pháp phù hợp với bối cảnh địa phương, mở đường cho những tương lai đô thị bền vững.

Nguồn tham khảo:

UN-Habitat. (2020). World cities report 2020. https://unhabitat.org/world-cities-report-2020

1. World Bank. (2023). Urban development overview. https://www.worldbank.org/en/topic/urbandevelopment

2. Visit Ukraine. (2025). Real estate market in times of war: How demand and prices are changing in the east of the country. https://visitukraine.today/blog/4420/real-estate-market-in-times-of-war-how-demand-and-prices-are-changing-in-the-east-of-the-country

3. CNBC. (2025, July 14). Nearly one-third of major U.S. housing markets now see falling home prices. https://www.cnbc.com/2025/07/14/nearly-one-third-of-major-us-housing-markets-now-see-falling-home-prices.html

4. Washington Post. (2025, April 14). Some home prices are dropping. See housing market changes in your Zip code. https://www.washingtonpost.com/business/2025/04/14/housing-market-home-prices-zip-code

5. U.S. News. (2025). 2025–2030 five-year housing market predictions. https://realestate.usnews.com/real-estate/housing-market-index/articles/2025-2030-five-year-housing-market-predictions

6. X Post. (2025). HCM City apartment prices hit record highs, raising affordability alarm.https://t.co/t8wPUQq7Ue

Tin, ảnh: Viện Đô thị Thông minh và Quản lý (ISCM) và Bộ phận truyền thông ISCM