SEAUS 2.0 - VĂN HÓA TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI: ĐÔ THỊ HÓA VÀ CẢNH QUAN Ở ĐÔNG NAM Á

Từ ngày 11 - 14 tháng 6 năm 2025, tại thành phố Yogyakarta thuộc Indonesia, Hội thảo quốc tế SEAUS 2.0 (Southeast Asian Urbanisms Seminar 2.0) đã diễn ra. Hội thảo bao gồm với các hoạt động trao đổi học thuật trong lĩnh vực đô thị, cảnh quan và văn hóa trong bối cảnh Đông Nam Á chuyển mình dưới tác động của toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu. Chương trình do Đại học Atma Jaya Yogyakarta phối hợp cùng KU Leuven (Vương quốc Bỉ) và mạng lưới ICFU – Interdisciplinary Cooperation for Future Urbanisms tổ chức, với sự tham gia của Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) cùng các trường đại học, nhà nghiên cứu và chuyên gia đến từ nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.

Toàn cảnh Hội thảo Quốc tế Đô thị Đông Nam Á 2.0 (SouthEast Asian Urbanisms Seminar 2.0)

SEAUS - SouthEast Asia Urbanisms Seminars (tạm dịch: Hội thảo Quốc tế Đô thị Đông Nam Á) là chuỗi hội thảo khoa học quốc tế thúc đẩy sự kết nối, chia sẻ và chuyển giao tri thức giữa các học giả, chuyên gia liên ngành về quy hoạch, thiết kế đô thị và kiến trúc, lịch sử đô thị và di sản trong khu vực Đông Nam Á. Hội thảo được khởi xướng bởi Đại học KU Leuven (Bỉ), và được đăng cai tổ chức 2 năm một lần bởi các Đại học đến từ khu vực Đông Nam Á. Năm 2023, SEAUS 1 chủ đề “Giải pháp thiết kế đô thị tại khu vực Đông Nam Á để giải quyết vấn đề nóng lên toàn cầu” đã thành công rực rỡ với hợp tác tổ chức bởi KU Leuven, Viện Đô thị Thông minh và Quản lý - Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh và Đại học Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh. 

Tiếp nối thành công này, Hội thảo SEAUS 2.0 đặt chủ đề thảo luận ở “Văn hóa trong chuyển tiếp: Đô thị hóa và Cảnh quan ở Đông Nam Á”. Chủ đề này đề cập đến sự biến đổi cảnh quan, đô thị và văn hóa bản địa khi đối mặt với đô thị hóa, biến đổi môi trường và toàn cầu hóa từ các nghiên cứu đa ngành. SEAUS 2.0 được đăng cai tổ chức bởi Đại học Atma Jaya Yogyakarta, phối hợp cùng KU Leuven (Bỉ) và mạng lưới ICFU – Interdisciplinary Cooperation for Future Urbanisms, cùng các trường đại học Đông Nam Á và đối tác quốc tế. Đại diện Việt Nam, hội thảo có sự góp mặt của Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh (Đại diện là Viện Đô thị Thông minh và Quản lý ISCM), Đại học Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh, Đại học Văn Lang, Đại học Kiến trúc TP. HCM, và Đại học Xây Dựng Hà Nội. Chương trình cũng có sự tham gia đồng tổ chức của các đối tác trong mạng lưới đối tác quốc tế của ISCM, bao gồm Khoa Thiết kế Đại học Thammasat, Universitas Ngurah Rai (Indonesia).

Hội thảo được chia thành 3 chương trình khác nhau: Đầu tiên hội thảo chính được tổ chức từ ngày 11–13/6/2025, với các bài trình bày của học giả, kiến trúc sư và chuyên gia từ nhiều lĩnh vực; tiếp đó, chương trình Workshop tổ chức dành riêng cho nghiên cứu sinh tiến sĩ diễn ra vào ngày thứ ba (13/6/2025); cuối cùng, chương trình chuyến đi khảo sát thực địa vào ngày thứ tư (14/6/2025), giúp tham quan các khu vực văn hóa và đô thị bản địa tại Yogyakarta.

Buổi khảo sát thực địa vào ngày thứ tư (14/6/2025)

Hội thảo có sự góp mặt trực tiếp của các giáo sư, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực. Đại diện Ban tổ chức, Hội thảo có sự tham gia của TS. Catharina Depari (Universitas Atma Jaya Yogyakarta), GS.TS. Kelly Shannon (KU Leuven), GS.TS. Dorothy Tang (Đại học Quốc gia Singapore). Bên cạnh đó, từ các quốc gia Đông Nam Á, các chuyên gia GS. TS. Victoria Marshall (Đại học Quốc gia Singapore), TS. B. Sumardiyanto (Đại học Atma Jaya Yogyakarta), GS. Grace Ramos (Đại học Philippines), KTS. Yori Antar,  KTS. Sofian Sibarani, và cuối cùng là TS.KTS. Huỳnh Văn Khang (Giảng viên Viện Đô thị Thông minh và Quản lý, Đại học Kinh tế TP.HCM) đại diện Việt Nam chia sẻ về Kiến trúc bản địa vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Bên cạnh đó, Hội đồng Khoa học của hội thảo cũng có được sự góp mặt của PGS.TS. Trịnh Tú Anh (Viện trưởng Viện Đô thị Thông minh và Quản lý,  Đại học Kinh tế TP.HCM).

Đại diện các trường đại học tham gia trình bày tại hội thảo

Thiết kế lấy con người làm trung tâm, nền tảng dành cho thiết kế kiến trúc bền vững

Tham gia Hội thảo SEAUS 2.0 với vai trò là thành viên Hội đồng Khoa học, Diễn giả chính, TS.KTS. Huỳnh Văn Khang đã có phần trình bày về “Cảnh quan nhà ở bản địa vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, với những chia sẻ về việc tìm hiểu về những định dạng gốc, cùng sự đa dạng trong biến thể của kiến trúc địa phương là một vấn đề quan trọng, từ đó kế thừa những bài học làm nền tảng cho thiết kế gắn liền với phát triển bền vững.

Phần chia sẻ của TS.KTS. Huỳnh Văn Khang đi sâu vào việc hình thành và biến đổi của không gian nhà ở bản địa của các nhóm dân tộc Kinh, Hoa, Khmer, Chăm. Khi đặt trong bối cảnh quan đặc thù, đối mặt trực tiếp với thách thức đến từ đô thị hoá, các kiến trúc bản địa vốn có của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long trở thành tài liệu tham khảo thực tế quý giá. Đây là “thư viện” kinh nghiệm của thế hệ đi trước về các thiết kế kiến trúc phù hợp, thích ứng hài hòa với khí hậu (nắng, gió, nhiệt...) khu vực. Các kiến thức này có thể coi là khởi điểm của Thiết kế Kiến trúc Thụ động (Passive Design Architecture), đang được TS.KTS. Huỳnh Văn Khang nghiên cứu và ứng dụng trong các đồ án kiến trúc hiện tại. 

Phiên thảo luận của Hội thảo

TS.KTS. Huỳnh Văn Khang chia sẻ về “Cảnh quan nhà ở bản địa vùng Đồng bằng sông Cửu Long” tại phiên khai mạc hội thảo

TS.KTS. Huỳnh Văn Khang trong vai trò Hội đồng Khoa học

Nghiên cứu của TS.KTS. Huỳnh Văn Khang chia sẻ thuộc 1 trong 5 trụ cột nghiên cứu của ISCM - Glocal Design. Đây là trụ cột nhấn mạnh sự kết hợp giữa bối cảnh địa phương và góc nhìn toàn cầu trong quy hoạch và phát triển đô thị, tập trung vào Tính bền vững và Khả năng chống chịu của đô thị cũng như Nhà ở thông minh.

Phiên thảo luận của TS.KTS. Huỳnh Văn Khang và GS. VICTORIA MARSHALL Đại học Quốc gia Singapore NUS, với điều phối của PGS.TS.KTS. Lê Anh Đức (Trường Đại học Văn Lang)

Đặc biệt, SEAUS 2.0 còn là dịp để mạng lưới chuyên gia quốc tế do ISCM kết nối cùng hội tụ, với sự hiện diện của GS.TS. Kelly Shannon – Đại học Leuven (KU Leuven); TS.KTS. Nguyễn Quốc Vinh – Khoa Kỹ thuật Xây dựng, Đại học Bách khoa TP.HCM, GS.TS. Bruno De Meulder – Đại học Leuven (KU Leuven), TS.KTS. Adrian Yat Wai Lo – Đại học Thammasat, PGS.TS. Pawinee Iamtrakul – Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Đại học Thammasat cùng Trường Đại học Ngurah Rai (Bali) và Đại học KU Leuven (Bỉ) đã đồng hành cùng ISCM trên hành trình thúc đẩy phát triển đô thị, xây dựng môi trường học thuật lành mạnh, bền vững.

SEAUS 2.0 không chỉ là nơi quy tụ các học giả, nhà nghiên cứu và chuyên gia từ Đông Nam Á và châu Âu, mà còn là không gian học thuật giàu giá trị, thúc đẩy đối thoại đa ngành về kiến trúc, đô thị và văn hoá. UEH-ISCM vinh dự đồng hành cùng các trường đại học Việt Nam, để cùng ghi dấu sự hiện diện của học thuật Việt Nam trong lộ trình phát triển đô thị thông minh và bền vững khu vực.

Với nền tảng nghiên cứu trong các hoạt động, ISCM không ngừng đóng góp các góc nhìn mới, điển hình là phần trình bày của TS.KTS. Huỳnh Văn Khang về “Cảnh quan Nhà ở Bản địa vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, một cách tiếp cận mang đậm bản sắc địa phương trong bối cảnh khu vực đang chuyển mình mạnh mẽ.

Tin, ảnh: Viện Đô thị Thông minh và Quản lý (ISCM) và Bộ phận truyền thông ISCM